Kafein (1,3,7-trimetilksantin), kahve ve kakao çekirdekleri, çay yaprakları, guarana meyveleri ve ceviz gibi çeşitli bitkilerde bulunan merkezi sinir sistemini uyarıcı bir alkaloiddir. Dünyanın en yaygın tüketilen farmakolojik olarak aktif gıdası olan kafein olarak tanımlanmıştır.
Kafein Tüketimi ve Güvenliği
Orta Düzeyde Kafein Alımının Etkileri
Yayımlanmış literatürün büyük çoğunluğu, sağlıklı yetişkinlerin genel popülasyonu için günde 400 mg'lık orta düzeyde kafein alımının toksisite, kardiyovasküler etkiler, kemik durumu ve kalsiyum dengesi üzerindeki etkiler, yetişkinlerde davranış değişiklikleri veya kanser insidansı veya erkek doğurganlığı üzerinde herhangi bir olumsuz etkiyle ilişkili olmadığını göstermektedir. Bu sonuçlar Kanada Sağlık Bakanlığı, ABD Gıda ve İlaç Dairesi, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi ve ABD'liler için Beslenme Kılavuzları tarafından onaylanmıştır.
Kafein Tüketimi İle İlgili Anket Verileri
ABD nüfusunda yapılan son anketler, ABD nüfusunun yaklaşık %85'inin günde en az bir kafeinli içecek tükettiğini göstermektedir. 2003'ten 2012'ye kadar yapılan Ulusal Sağlık ve Beslenme İncelemesi Anketi'nde, 56 yaşındaki bireylerin %90'ının kişi başına günde 600 mg ile zirve yapan kafein tükettiği tespit edilmiştir.
Kafein Tüketimindeki Tarihsel Eğilimler
Kafein tüketimi, pazara yeni kafein kaynaklarının sunulmasına rağmen sabit kalmıştır. Çoğu kişi için kahve, ABD'deki en büyük kafein kaynağıdır; daha küçük miktarlar gazlı içeceklerden, çaydan ve enerji içeceklerinden gelmektedir.
Kafeinin Kardiyovasküler Etkileri
Kafeinin Kardiyovasküler Üzerindeki Genel Etkileri
Birçok çalışma, kafeinli içecek tüketiminin bazı kardiyovasküler parametreler üzerinde olumlu etkiler gösterdiğini öne sürmektedir. Kafein, yaygın diyet bileşenleri arasında benzersizdir ve bireylerin kafeine tepkisi kişiden kişiye değişebilir.
Kafein ve Kardiyovasküler Riskler
Orta düzeyde kafein alımının (400-600 mg/gün) kardiyovasküler hastalıklar üzerinde olumsuz etkilerle ilişkilendirilmediği bildirilmiştir. Kafeinin kalp hızı, kalp debisi veya EKG parametrelerinde tutarlı bir değişiklik yaratmadığı gözlemlenmiştir. Ancak, kafein alımı ile koroner arter hastalığı (CHD) veya ani kalp durması arasında ilişkiye dair kanıtlar belirsizdir.
Kafein Metabolizması ve Genetik Faktörler
Kafein Metabolizması ve Genetik Polimorfizm
Kafein metabolizmasını etkileyen birkaç genetik polimorfizm veya reseptör aracılı etkiler, kafeinin bireyler üzerindeki etkilerini değiştirebilir. Bu etki, insanların kafein metabolizmasındaki farklılıklarla ilgilidir. CYP1A2 enzimi, kafeinin metabolizmasında önemli bir rol oynar ve bu enzimin aktivitesindeki değişiklikler, kafeinin biyolojik etkilerini etkileyebilir.
CYP1A2 Polimorfizmleri
Kafein metabolizmasında yer alan CYP1A2 enziminin farklı polimorfik formları, bireylerin kafeine verdikleri tepkiyi etkileyebilir. Bu polimorfizmler, cinsiyet, ırk, genetik faktörler ve çevresel etkenlerden kaynaklanabilir.
Kafein Tüketimi ve Hipertansiyon
Kafein ve Kan Basıncı Üzerindeki Etkiler
Pre-hipertansif veya hipertansif bireylerde, kafein alımının kan basıncını artırdığı gözlemlenmiştir. Özellikle günde 400 mg'dan fazla kafein tüketimi, normotansif bireylere kıyasla bu kişilerin kan basıncını artırabilir.
Kafein ve Beyin Kan Akışı
Kafein alımı, beyin kan akışında azalmaya yol açabilir. Bu durum, genellikle kafein tüketmeyen kişilerde daha belirgindir.
Kısa Süreli Etkiler ve Kafein Toleransı
Kısa Süreli Kan Basıncı Artışı
Kısa süreli kan basıncı artışı, kafein alımına tepki olarak yaygın bir bulgudur. Ancak, düzenli kafein tüketicileri bu etkilere hızla tolerans geliştirir ve kan basıncı daha az etkilenir.
Diyetisyen Elif Özyılmaz
